دکتر داوود تاج بخش

بيماري فتق چيست

به طور كلي برجستگي و جابه‌جايي ارگان‌هاي بدن است و اين بيماري مختص مردان نيست ولي نوع شكمي آن بين مردها شيوع بيشتري دارد.

hernia

ديواره‌ شكم كه خود لايه‌اي محافظ در برابر روده و بافت داخلي ا‌ست خاصيت نگه‌دارندگي خود را در برابر فشار احشاء از دست مي‌دهد و روده‌هاي دستگاه گوارش از قسمت ضعيف‌تر به زير چربي‌ها و عضلات پشت پوست راه مي‌يابد.

علايم ممكن است با احساس درد و تير كشيدن‌هاي گهگاه نيز همراه باشد.

برآمدگي فتق، انواع مختلفي را شامل مي‌شود: از فتق مغبني كه گسترده‌ترين نوع فتق در بين مردان ديده مي شود و اغلب به سبب برداشتن اجسام سنگين يا همينطور فشار زياد حين اجابت مزاج بروز مي‌كند، تا فتق راني كه كوچك‌تر بوده، اغلب بين زنان شيوع دارد؛ و حتي فتق نافي كه از هنگام تولد در ناحيه‌ ناف نوزادان يا اطراف آن وجود دارد؛ كوچك و بزرگ يا زن و مرد ممكن است به آن مبتلا شوند.

مردها به سبب فيزيك قسمت‌هاي ارولوژ بيشتر با خطرات فتق درگيرند. ممكن است توده‌اي كه در اين ناحيه خود را از شكاف پديد آمده بيرون مي‌اندازد بزرگ و بزرگ‌تر شود و حتي به شكلي درآيد كه به داخل اسكروتوم افتد.

هرچند با دراز كشيدن يا فشردن ناحيه بيرون‌زده بتوان برجستگي فتق را ناديده گرفت، هر چه زمان بيشتري طي شود درمان آن نيز سخت‌تر، هزينه‌ها بيشتر و بهبودي ديرتر حاصل خواهد شد.

علاج فتق به اندازه و نوع آن وابسته است: بستري در بيمارستان، ترميم و بخيه‌زدن عضله‌ شكافته شده، يا جراحي سرپايي كه با بي‌حسي موضعي همراه است و معمولا مي توان در درمان فتق‌هاي كوچك كاربرد دارد.

جراح بسته به تشخيص ممكن است شكاف كوچكي يك يا دو بند انگشتي در ناحيه‌ مورد نظر پديد آورد و از طريق دستگاه آندوسكوپي غلافي باريك به نام مش را به محل بيرون‌زدگي احشاء وارد كرده، يا با بخيه زدن آن را ترميم كند.

مش مقاوم‌تر از بخيه است و نه‌تنها دوران استراحت را كوتاه‌تر مي‌كند، بلكه با چسبيدن به محل احتمال بازگشت فتق را كاهش مي‌دهد. در اين صورت حتي كساني كه كارهاي سنگين مي‌كنند هم معمولا مي‌توانند در پي عملي موفقيت‌آميز پس از دو يا سه هفته كار خود را از سر گيرند.

فتق در بدن شما به چه معناست؟

فتق زماني اتفاق مي افتد كه اندام داخلي يا قسمت ديگري از بدن از ديواره عضله يا بافتي كه به طور معمول حاوي آن است ، بيرون بزند. 

انواع مختلف فتق در شكم كدامند؟

فتق انواع مختلفي دارد. آشنا ترين نوع آنهايي است كه در شكم اتفاق مي افتد و در آن قسمتي از روده ها از ديواره شكم بيرون زده اند. ممكن است در مناطق مختلفي اتفاق بيفتد و بسته به محل ، به فتق نام ديگري داده مي شود.

كدام يك فتق يا پارگي صحيح است؟

فتق : برآمدگي اندام يا بخشي (مانند روده) از طريق بافت همبند يا از ديواره حفره (همانند شكم) كه به طور معمول در آن محصور است. - پارگي نيز ناميده مي شود.

چرا فتق شكمي را فتق شكافي مي نامند؟

فتق شكمي را فتق شكافي نيز مي نامند چون به طور كلي به صورت برآمدگي در شكم در جاي اسكار جراحي قديمي ايجاد مي شود. علت آن نازك شدن يا كشش بافت اسكار است و بيشتر در افرادي كه چاق يا باردار هستند رخ مي دهد. فتق ناف به صورت برآمدگي نرم در ناف (ناف) ظاهر مي شود.

علائم و نشانه ها

نماي جلويي فتق مغبني (سمت راست).

فتق بند ناف همراه با التهاب اطراف

با وجود اينكه ضعف در ديواره شكم به يك سوراخ موضعي يا "نقص" تبديل مي شود ، كه از طريق آن بافت چربي يا اندام هاي شكمي پوشيده شده با صفاق مي تواند شايع ترين فتق باشد ، در شكم ايجاد مي شود. يكي ديگر از فتق هاي رايج ديسك هاي ستون فقرات را درگير مي كند و باعث سياتيك مي شود. فتق هياتوس هنگامي اتفاق مي افتد كه معده از طريق دهانه مري در ديافراگم به داخل مدياستن بيرون بزند.

فتق ممكن است همراه با درد در محل ، توده اي قابل مشاهده يا قابل لمس يا در بعضي موارد علائم مبهم تري باشد كه ناشي از فشار بر عضوي است كه در فتق گير كرده است ، كه گاهي منجر به اختلال عملكرد ارگان مي شود. بافت چربي معمولاً ابتدا وارد فتق مي شود ، اما ممكن است به دنبال آن ارگانيك همراه باشد.

فتق در اثر اختلال يا باز شدن در فاشيا يا بافت فيبري ايجاد مي شود كه ديواره شكم را تشكيل مي دهد. ممكن است برآمدگي مرتبط با فتق بيايد و برود ، اما نقص در بافت همچنان ادامه خواهد داشت.

علائم و نشانه ها بسته به نوع فتق متفاوت است. علائم ممكن است در بعضي از فتق هاي مغبني وجود داشته باشد يا نداشته باشد. در مورد فتق قابل كاهش ، برآمدگي در كشاله ران يا ناحيه شكم ديگري اغلب ديده و احساس مي شود. هنگام ايستادن ، چنين برآمدگي بارزتر مي شود. علاوه بر برآمدگي ، علائم ديگر شامل درد در كشاله ران است كه ممكن است احساس سنگيني يا كشيدن نيز داشته باشد و در مردان ، گاهي اوقات درد و تورم در بيضه اطراف ناحيه بيضه وجود دارد.

فتق شكمي غيرقابل كاهش ممكن است دردناك باشد ، اما مهمترين علامت آن اين است كه وقتي تحت فشار قرار مي گيرد نمي تواند به حفره شكم برگردد. ممكن است مزمن باشد ، اگرچه بدون درد باشد و منجر به خفقان (از دست دادن خونرساني) ، انسداد ( گره خوردن روده) ، يا هر دو. فتق هاي مختلط هميشه دردناك هستند و درد همراه با حساسيت است. حالت تهوع ، استفراغ يا تب ممكن است در اين موارد به دليل انسداد روده ايجاد شود. همچنين ، برآمدگي فتق در اين حالت ممكن است قرمز ، بنفش يا تيره و صورتي شود.

در تشخيص فتق شكمي ، تصويربرداري اصلي ترين وسيله براي تشخيص ديافراگم داخلي و ساير فتقهاي غير قابل لمس يا غير مشكوك است. مولتي ردياب CT (MDCT) مي تواند محل آناتوميك كيسه فتق ، محتويات كيسه و هرگونه عارضه را با دقت نشان دهد. MDCT همچنين جزئيات واضحي از ديواره شكم را ارائه مي دهد كه اجازه مي دهد فتق هاي ديواري به طور دقيق شناسايي شوند.

علل

علل فتق هياتوس بسته به هر فرد متفاوت است. با اين وجود ، از جمله دلايل متعدد ، دلايل مكانيكي عبارتند از: بلند كردن نادرست وزن سنگين ، حملات سرفه سخت ، ضربات شديد به شكم و وضعيت نادرست بدن.

بعلاوه ، شرايطي كه فشار حفره شكم را افزايش مي دهند نيز ممكن است باعث فتق يا بدتر شدن شرايط موجود شوند. برخي از اين موارد عبارتند از: چاقي ، كشيدگي هنگام حركات روده اي يا دفع ادرار (يبوست ، بزرگ شدن پروستات) ، بيماري مزمن ريه ، و همچنين مايعات در حفره شكم (آسيت).

همچنين ، اگر عضلات به دليل تغذيه نامناسب ، سيگار كشيدن و فشار بيش از حد ضعيف شده باشند ، احتمال بروز فتق بيشتر ديده شده است.

عقايد فيزيولوژيكي ادعا مي كنند كه در مورد فتق مغبني ، موارد فوق فقط يك علامت تشريحي علت اصلي فيزيولوژيكي است. آنها ادعا مي كنند كه خطر فتق به دليل تفاوت فيزيولوژيكي بين بيماراني است كه مبتلا به فتق مي شوند و افرادي كه دچار اين بيماري نمي شوند ، يعني وجود پسوندهاي آپونوروتيك از قوس ترانس ورژن abdominis.

فتق ديواره شكم ممكن است به دليل ضربه ايجاد شود. اگر اين نوع فتق به دليل ضربه اي صريح باشد ، اين يك وضعيت اضطراري است و مي تواند با اندام هاي مختلف جامد و آسيب ديدگي توخالي همراه باشد.

درمان فتق

فتق هاي اينگوئينال را بايد هميشه حتي اگر بدون علامت باشد با عمل جراحي در اولين فرصت ممكن ترميم كرد.

اين توصيه شامل تمام بيماران در تمام گروه سني از نوزادي تا پيري است زيرا عوارض خطرناك آن مثل گيرافتادگي انسداد و اختناق خطرات بسيار بيشتري نسبت به خطرات عمل جراحي دادند و خاص اينكه يك عمل جراحي غير اورژانس را تبديل به عمل جراحي اورژانس مي كنند و ميزان مرگ و مير در طي عمل اورژانس بسيار بيشتر است.

بيماران ترميم فتق در طي يك عمل جراحي الكتيو (غير اورژانس) را بسيار بهتر از يك عمل اورژانس تحمل مي كنند زيرا در طي عمل جراحي غير اورژانس بيماريهاي ديگر مثل فشار خون و ديابت و اختلالات خوني و قلبي و…

كنترل مي شود و سپس اقدام به عمل جراحي مي شود خاص اينكه در اين موارد بيمار را مي توان بدون بيهوشي و با استفاده از بيحسي موضعي عمل كرده و بلافاصله مرخص نموده وحتي با استفاده از داروهاي بي حسي طولاني اثر مثل bupiracain بلافاصله به محل كار خود مراجعه نمايند.